HARM van der Gaag
Filosoof, filosofisch practicus
De werkwijze
Wat is de ‘Gilde-methode’?
Denken doen we allemaal. Tenminste... dat denken we. Of beter gezegd: dat menen we. Want als we onze waarden, onze manieren van redeneren en de begrippen die we hanteren nog niet zelf onderzocht hebben, mag wat we doen geen denken heten. Dan vertrouwen we op geleend gedachtengoed dat misschien vaak wel werkt, maar waarover we niet de baas zijn. Dat niet echt van ons is.
‘Wat je van je voorouders geërfd hebt, verwerf dat, om het te bezitten!’ schreef denker en dichter Goethe (Faust I, 682). Een paradoxaal maar uitmuntend advies. Alleen door je manier van denken, dat wil zeggen de begrippen en de redeneer-routines die je dagelijks inzet, stevig op de proef te stellen, word je een zelf-denker.
Een serie gesprekken met Harm is een avontuur waarbij je de grenzen van je denkraam bereikt. Dan kun je niet verder. Je denken schiet tekort. Zodra je dat inziet, heb je al veel gewonnen. Dit is het niet-weten uit het bekende citaat van Socrates: ‘Het enige dat ik weet is dat ik het niet weet.’ Maar daar blijft het in de Gilde-methode die Harm ontwikkelde niet bij. Onder zijn begeleiding, of die van een andere filosofisch practicus, spring je vervolgens over die denk-grenzen heen. Dan kun je vandaag denken wat je gisteren nog niet denken kon. Dat is vrijheid.
En het is ook wijsheid. De negentiende-eeuwse filosoof Hegel, die in de Gilde-methode nu belangrijker is dan Socrates, had niet veel geduld met gebruikelijke interpretatie van het woord ‘filosofie’ als ‘liefde voor de wijsheid’. Hij nam alleen genoegen met de wijsheid zelf. Kreeg hij die ook inderdaad te pakken? Ja, maar niet eenmalig, als de eindstreep bij het hordenlopen. De wijsheid van vandaag is volgende week weer aan grondig onderzoek toe. Maar dat is goed nieuws. Als je tot dat onderzoek bereid en in staat bent, breek je telkens weer uit je denkraam en bereik je telkens weer nieuwe wijsheid. En met je wijsheid groeit je vrijheid.
Iedereen die de Gilde-methode in de huidige vorm beheerst, kan je daarbij behulpzaam zijn. En na enige oefening kun je het ook alleen. Echt denken, zelf denken leer je voor het leven.
• Meer over Harm en over de ontwikkeling van de methode
Afspraken
Neem contact op,
dan gaan we praten
In Utrecht,
online,
telefonisch,
of op locatie
Praktijkadres:
Lange Nieuwstraat 70, Utrecht
(route)
dan gaan we praten
In Utrecht,
online,
telefonisch,
of op locatie
Praktijkadres:
Lange Nieuwstraat 70, Utrecht
(route)
01
Kennismaking
Als je overweegt een aantal filosofische sessies met Harm te boeken, maakt hij graag eerst met je kennis. Dat is kosteloos en vrijblijvend. Jullie onderzoeken in een klein halfuur wat je verwachtingen zijn en of je daarmee bij hem aan het juiste adres bent. Maak een eerste afspraak! Daar word je altijd wijzer van, ook als de uitkomst is dat je niet bij Harm moet zijn.
02
Sessie
Een filosofisch gesprek met de grondlegger van de Gilde-methode. Neem je denkraam de maat... en breek eruit! Heb je eerder een kennismakingsgesprek met Harm gevoerd, kort geleden of misschien jaren terug, dan kun je hier meteen een reguliere sessie boeken . Voor particulieren, zakelijke cliënten en deelnemers aan Comenius-leergangen.
03
Strategisch consult
Voor leiders en bestuurders. In de reguliere sessies gaat het om het naar een hoger plan brengen van je eigen denken. Dat is van grote waarde, maar het gaat stap voor stap. En soms wil je snel je voordeel doen met de inzichten van een geoefende denker, die al in één consult nieuwe perspectieven voor je kan openen. Een kennismaking vooraf is optioneel. Boek een enkele of een dubbele sessie.
04
Toelatingsgesprek opleiding
Een gesprek waarin we onderzoeken of de ISVW-opleiding tot filosofisch practicus voor jou de juiste keuze is. Lees eerst het boek over de werkwijze en maak dan een afspraak. De opleiding start elk najaar en is meestal eind mei volgeboekt. Een toelatingsgesprek is verplicht en de uitkomst is bindend.
05
Supervisie
Voor actieve gezellen in het Gilde van Filosofisch Practici. Boek een individueel gesprek of een groeps-supervisie (drie deelnemers, een dagdeel).
06
Ken je plaats in je relatie
Een alternatief voor relatietherapie. Vanuit een bijzondere visie op de liefde geeft Harm jou en je partner onmiddellijk toepasbare aanwijzingen waarmee jullie je liefdesrelatie opnieuw vorm kunnen geven. Een dagdeel in Utrecht en een telefonische follow-up na twee maanden. Voor dit aanbod geldt no cure, no pay, dus
boek vandaag nog.
Harm is telefonisch en via e-mail bereikbaar voor overleg over aanbod op maat, voordrachten, workshops, interviews, enzovoort.
Harms recept
Met een korreltje zout
44%
Socrates
93%
G. W. F. Hegel
72%
Boerenverstand
0,4%
Management-speak
8%
Psychoanalyse
12%
puur geluk
Ervaringen
Wat bezoekers zeggen
Doorbreek de cirkel
S. van Perlo
student
Door een blinde zekerheid zat ik vast, in mijn hoofd en in mijn leven. Harm doorbreekt de cirkel waarin de gedachtes zinloos rond blijven gaan. Dit kan in eerste instantie leiden (‘lijden’ is hier misschien ook wel op z’n plek) tot grote onzekerheid, maar uiteindelijk zorgt het voor rust en inzicht. Harm stelt de juiste vragen, of beter gezegd, laat je de juiste vragen aan jezelf stellen, waardoor je verder kan in je hoofd en in je leven.
Inzicht
Bernadette W.
Een stuk of tien gesprekken met Harm hebben mij meer helderheid en inzicht gebracht dan alle therapeutische sessies en coachingsgesprekken die ik eerder heb gehad bij elkaar.
Met mezelf in dialoog
D. Claasen
student
De grote vraagtekens die ik had, over god, zorg, het leven, de dood en mijn eigen rol hierin zijn niet meer zo explosief. Door die enorme thema’s rustig te gaan bespreken en te gaan bevragen heb je me geleerd om de dingen te accepteren, en me een manier gegeven om anders in het leven te staan. Ik ga nu met mezelf in dialoog, probeer mezelf de vragen te stellen die jij anders zou doen.
Een ander perspectief
Elsbeth Volker
grafisch ontwerper
De vragen die Harm stelt hebben een andere klaarheid en zijn gesteld vanuit een ander perspectief.
Rust
Inge Brekelmans
studente
Deze gesprekken met Harm hebben mij uiteindelijk de rust gegeven die ik zocht. Hij heeft me uitgedaagd dingen anders te zien en anders te benoemen en dat heeft zijn vruchten afgeworpen!
Heroverwegen
Anne-Martine Verhoeven
psycholoog
Zijn aanpak dwingt je om zaken en gedachten die je als vanzelfsprekend zag te heroverwegen.
Harm vraagt door
Jan-Willem Witte
consultant
Harm stelt vragen die niemand hiervoor ooit aan me had gesteld. En hij vraagt door.
Verhelderend
P. V.
huisarts
De gesprekken zijn elke keer weer verhelderend. Daar kan Freud nog wat van leren!
Ik piekerde over alles
Nina B.
Ik piekerde over van alles: Wat? Waar? Wanneer? Waarom? Totdat het een eigen leven ging leiden en ik er gek van werd. Waar niemand anders me heeft kunnen helpen, kon Harm dat wel.
De vraag werkt door
Ineke van Erp
Het was fantastisch om te ervaren hoe het steeds meer verfijnen van de vraag me dichter bracht bij waar het mij om ging. De gesprekken brachten veel in beweging en het is vooral het proces dat door de vraag in gang gezet wordt, dat zo diepgaand doorwerkt.
Weer verder
Camiela
kunstenaar
Bedankt dat ik kon stilzitten in jouw praktijk. Nu ren ik weer verder.
Humor
M. de L.
musicus
Harm heeft humor, maar kan ook streng zijn, en was bij mij heel goed in staat om daarin de juiste balans te vinden. Uiteindelijk leidden de gesprekken tot meer inzicht en vertrouwen in mezelf, wat me heeft geholpen om knopen te kunnen doorhakken.
Van elk gesprek genoten
Hans Engberts
boekhandelaar
Ik had al verschillende sympathieke professionele gesprekspartners achter de rug in verband met mijn sterke neiging tot de fles, maar ik vond niet wat ik zocht, een persoonlijke en het geheel van mijn leven bestrijkende benadering. Het is je gelukt precies de goede vragen te stellen, waardoor de conflicten in mijn leven scherp werden blootgelegd. Ook de conflicten die ik inmiddels ‘vergeten’ was. Mijn zelfvertrouwen, dat aan de alledaagsheid en de drank had geleden, is flink toegenomen. Ik heb van elk gesprek genoten en denk er vaak en met genoegen aan terug.
Vrijheid
Nicole
programmamanager
De gesprekken hebben me een nieuwe kijk op vastgeroeste aannames opgeleverd en dat geeft me nu vrijheid om zaken anders te bekijken en aan te pakken.
Tarieven
Naar draagkracht, voor particulieren
| Bruto maandinkomen | Per sessie |
|---|---|
| Tot 2.000 | 60 |
| 2.000 - 3.000 | 90 |
| 3.000 - 5.000 | 120 |
| 5.000 - 8.000 | 160 |
| Meer dan 8.000 | 240 |
Bereken het totale huishoudinkomen gedeeld door het aantal volwassenen dat daarvan deel uitmaakt. Vormen de kosten een probleem? Breng dat dan ter sprake tijdens je kennismakingsgesprek. Als je acht sessies tegelijk boekt, is de negende sessie gratis. Voor sessies op locatie wordt een toeslag berekend en voor sommige diensten geldt een afwijkend tarief. De bovenstaande tarieven gelden voor particulieren, die zelf de kosten dragen. Organisaties die sessies aan één of meer medewerkers willen aanbieden, kunnen telefonisch of via e-mail overleggen over de voorwaarden. Een strategisch consult kan geboekt worden zonder overleg vooraf en kent een vast tarief van €360.
Wijzigingen voorbehouden. Bedragen in euro’s, excl. 21% btw. De Algemene Voorwaarden zijn van toepassing.
Voor organisaties
Wie doet het denkwerk?
Denkles voor leiders
In sterke organisaties zijn de mensen op sleutelposities bereid om hun eigen denken te bevragen. Dat gaat nog beter in dialoog met een filosoof. Harm overlegt graag met je over een aanbod op maat voor jou of je medewerker(s).
Strategisch consult
Soms is voor een diepgaand denkonderzoek geen tijd. Bestuurders en beslissers die op korte termijn hun voordeel willen doen met de vragen én de inzichten van een geoefende denker zijn bij Harm aan het goede adres. Deze intensieve strategische sessies kunnen ook in de avond en op locatie plaatsvinden.
Comenius Leergang
Harm treedt op als mentor (1-op-1) bij de nationale en Europese leergangen van Comenius en verzorgt de inleiding ‘Wat is wijsheid?’ bij de leergang Wijsheid in Leiderschap.
Publicaties
Boeken en artikelen
| Met Wie het niet weet, mag het zeggen (ISVW Uitgevers 2014) presenteerde Harm zijn werkwijze aan een groter publiek. Dit manifest van een jong ambacht is inmiddels acht keer herdrukt. Eind 2021 verschijnt een herziene, uitgebreide versie. |  |
| In de dialoog Het Zingende Paard (Prometheus/Bert Bakker 2015) onderzoekt neurowetenschapper prof. Jeroen Geurts met Harm het begrip ‘voortreffelijkheid’ (ofwel ‘excellentie’). |  |
| De tweede dialoog tussen Geurts en Van der Gaag, getiteld Een Reusachtig Schip (Prometheus/Bert Bakker 2017), behandelt de thema’s democratie en leiderschap. |  |
| Wat is er filosofisch aan de filosofische praktijk? Dit artikel uit 2012 geeft een beeld van de werkwijze in zijn oorspronkelijke vorm. |
|
| De relatie met de cliënt is geen relatie Artikel voor Vakblad PsychoSociaal uit 2018. |
|
| Een gedachte afmaken Artikel in voorbereiding. |
Harm werkt aan een dissertatie over de ontwikkeling van de werkwijze van een aanvankelijk socratische naar een hegeliaanse oriëntatie. Na de voltooiing en verdediging daarvan (2023) zal een publieksversie worden verzorgd.
Thema’s
Waar gaan de gesprekken over?
Freud (die net als Hegel behoort tot dat raadselachtige gezelschap van meest invloedrijke maar tegelijk minst gelezen auteurs) meende dat het in zijn sessies eigenlijk altijd ging over ‘lieben und arbeiten’. Ook in Harms ervaring zijn dat twee hoofdthema’s, maar er zijn er veel meer. En tegelijk is er maar één enkel thema. De Gilde-methode richt zich immers op het denken over al die thema’s en levensvragen. Nog een stapje hoger zelfs: het gaat om het denken over het denken over een thema. Als je zicht krijgt op hoe je denkt, word je vrijer. Daar moet het in een filosofische benadering om gaan. Als je die grotere vrijheid verwerft kun je ook op het terrein van je thema meer kanten op, waar je eerst in een kringetje rondging met je gedachten, of eenvoudigweg vastliep.
Maakt het dan nog uit over welk thema je met een filosofisch practicus zoals Harm komt praten? Voor de filosofisch practicus strikt genomen niet. Die wil jou begeleiden bij het onderzoeken van je denken, dat is alles. Daarom mag de Gilde-methode een filosofische methode heten. Maar als er een probleem is dat jou veel bezighoudt, waar je van wakkerligt misschien, ben je des te sterker gemotiveerd in je denkonderzoek. Dat komt van pas, want denkonderzoek is niet gemakkelijk en vereist vaak dat je lang-gekoesterde ideeën loslaat. En maak je als resultaat van de gesprekken een sprong in je denken, dan komt ook ten aanzien van het probleem waarmee je begon van alles in beweging.
Omdat de focus ligt bij het denken, kan letterlijk elk thema aan de orde komen. Sinds 2004 hebben duizenden mensen Harm opgezocht om met hem te spreken over zingeving en levensdoelen, over liefde en relaties, over studie, loopbaan en persoonlijke ontwikkeling, over leiderschap, over gender en seksualiteit, over schuld en schaamte, over ziekte en dood, over verlies en rouw, over geloof en ongeloof, over wat blijvende vreugde schenkt, over zekerheid, twijfel en vrijheid...
Maar uiteindelijk gaan dus alle gesprekken over denken. Jouw denken, en hoe je dat kunt verruimen, verfijnen, er nieuwe dimensies in kunt ontdekken. Dat is vrijheid. Freud geloofde niet in vrijheid, maar hij vergiste zich.
Meer over Harm
En over de toekomst van de methode
Harm van der Gaag (1967) studeerde wijsbegeerte in Utrecht en opende daar na zijn doctoraal een filosofische praktijk. Aanvankelijk voerde hij gesprekken over levensvragen zonder vastomlijnde methode, maar in de eerste jaren vormde hij een kenmerkende eigen aanpak.
Die aanpak, waarbij de ontwikkeling van de vraag centraal stond, verschilde sterk van wat anderen in voorgaande decennia als ‘filosofisch consulent’ hadden aangeboden en was bovendien zakelijk succesvol. Dat leidde ertoe dat Harm het verzoek kreeg om zijn methode aan de ISVW te komen onderwijzen. De beroepsopleiding tot filosofisch practicus loopt inmiddels ruim tien jaar. Uit de opleiding ontstond het Gilde van Filosofisch Practici, dat leden verdere scholing, accreditatie en onderlinge ondersteuning biedt.
Een werkwijze die de vraag boven het antwoord stelt, moet natuurlijk zichzelf net zo goed bevragen. En ook de ervaring van de eerste jaren was voor Harm aanleiding tot hernieuwd onderzoek. Het bevorderen van een vragende denkhouding bij bezoekers en, meer in het algemeen, het gelijkstellen van wijsheid aan niet-weten lieten geen ruimte voor echte ontwikkeling. Was er dan niet zoiets als wijzer-worden, vrijer-worden? Is vooruitgang in het denken een illusie? Deze vragen brachten Harm bij de grootste van de Duitse idealisten, Hegel (1770-1831). Die beschrijft nauwkeurig hoe het beproeven van een denk-vorm, juist daar waar zich de kenmerkende tegenstrijdigheden ervan vertonen (die in de eerste versie van de werkwijze aanleiding zouden zijn om in ‘niet-weten’ te berusten), doorgang biedt naar een nieuwe denk-vorm die, zoals Hegel het uitdrukt, ‘de waarheid is van’ de voorgaande denk-vorm, die als zodanig en op zichzelf onhoudbaar bleek.
Ingewikkeld? Zeker, daarom schrijft Harm er een dissertatie over. Die zal de dialectiek van Hegel vertalen naar een werkbare aanpak, waarvan ook mensen die niets van Hegel (willen) weten wijzer worden. ‘Breek uit je denkraam!’ luidt nu het devies. De oorspronkelijke methode (met als motto ‘Blijf bij de vraag!’) wordt niet ingeruild of afgeschaft, maar vormt de basis van de nieuwe versie en gaat daar geheel in op. Deze ‘Gilde-methode 2.0’ bewijst zich al een paar jaar in de praktijk en wordt door Harm ook onderwezen, zowel aan de beroepsopleiding als in zijn rol van supervisor.
Elk jaar start een aantal nieuw-opgeleide filosofisch practici een eigen praktijk en daarmee groeit de bekendheid van de werkwijze. Het Gilde geeft een eigen tijdschrift uit en ook anderen dan Harm leveren inmiddels een bijdrage aan de theoretische en technische articulatie van het vak. Harm neemt zich voor om nog een jaar of tien werkzaam te blijven als practicus en als opleider, en als ‘geestelijk vader’ terug te treden wanneer het vak op eigen benen kan staan — en kan voortgaan. Want wijsheid is nooit af.
Harm is mede-oprichter en lid van het Gilde van Filosofisch Practici (als ‘meester’/supervisor).
Alleen leden van dit Gilde (KvK-nummer 55777724) mogen zich filosofisch practicus noemen en het beeldmerk van het Gilde gebruiken.
Op de diensten van Harm van der Gaag/Filosofische praktijk Denk dieper zijn steeds de Algemene Voorwaarden van toepassing,
alsmede de Privacyverklaring.
Filosofische praktijk Denk dieper staat ingeschreven in het Handelsregister KvK te Utrecht onder nummer 30144027. ‘Denk dieper’ is een beschermde handelsnaam. Praktijkadres: Filosofische Praktijk Utrecht, Lange Nieuwstraat 70, 3512PL Utrecht.
© Harm van der Gaag. Geen overname zonder voorafgaande schriftelijke toestemming. Valid HTML.
‘Es geht vernünftig zu.’
(G. W. F. Hegel)